Ponory Suchej Strugi

Słowo ponor pochodzi z języka serbskiego (wchłon, otchłań). To forma terenu właściwa obszarom krasowym, czyli takim, gdzie w podłożu występują skały podatne na chemiczne rozpuszczanie, najczęściej wapienie, ale zjawisko krasowienia dotyczy również innych skał: dolomitów, margli, gipsów, anhydrytu i halitu (sól kamienna).

W skali planety skały krasowiejące zajmują około 7% kontynentów. Zjawiska krasowe znaleźć można wszędzie tam, gdzie występują skały węglanowe. Najbardziej typowe znajdują się w Europie, na Bliskim Wschodzie, w Ameryce Północnej, w pd.-wsch. Azji, Chinach, w Nowej Zelandii. W Polsce formy krasowe można zaobserwować głównie na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej i w Tatrach Zachodnich, ale także w Pieninach, Górach Świętokrzyskich i Sudetach.

Ponory mają najczęściej postać zagłębienia, otworu lub korytarza wydrążonego przez wodę. Bywają ponory otwarte, czyli takie, gdzie wyraźnie obserwujemy wodę znikającą w otworze, lub zamknięte, gdy wody zanikają stopniowo na odcinku doliny lub przesiąkają do niewidocznego otworu przez luźny materiał pokrywający wlot kanału. W te ciekawe i często widowiskowe formy wnikają drobne cieki, większe strumienie, a nawet rzeki. Zdarza się, że rzeki wpływając w ponor przez długi czas płyną podziemnym korytem i ponownie wypływają na powierzchnię poprzez wypływ krasowy lub (rzadziej) wywierzysko. Najbardziej znane w kraju tego typu formy znajdują się w Dolinie Kościeliskiej, czy w Dolinie Suchej Wody Gąsienicowej.

Ponory Suchej Strugi mają postać ponorów otwartych. To młoda forma, powstała stosunkowo niedawno. Również nazwa strumienia Sucha Struga została mu nadana dopiero od czasu, kiedy zaczął zanikać w szczelinach krasowych, czyli w latach 50. XX w. Wcześniej nazywano go Grabówką, Grabarką, Krępą.

Suchą Strugę określa się jako strumień krasowy. Bierze swój początek z kilku wywierzysk, a następnie nie dopłynąwszy do powierzchniowego ujścia do Warty, wpada w szczeliny w wapieniach zasilając wody cyrkulujące w krasowych próżniach. Nie wiadomo gdzie jej wody wypływają na powierzchnię. Być może w najbliższych przykorytowych wywierzyskach pod Lisowicami, nazywanych z powodu tego domniemania Podziemnym Ujściem Suchej Strugi, a może płyną pod ziemią znacznie dalej.