Wypadkową tego położenia jest właśnie to co tam znajdziesz, a więc: wywierzyska, kamieniołomy, skalne przełomy, jaskinie, bogactwo flory i fauny. Dla większości to pewnie będą zwykłe stare skruszałe skały, chwasty, źródełka no i przysłowiowe dziury w ziemi. Wystarczy jednak, że tylko trochę się wysilisz, a dostrzeżesz, że te skały to tak naprawdę pradawne organizmy morskie zamienione w kamień, źródełka to krasowe twory kształtowane przez miliony lat to kawał niesamowicie ciekawej geologii ziemi, a osiem jaskiń w jednym miejscu (Góra Zelce) oraz występujące tam wyjątkowe wapienio- i ciepłolubnych rośliny to nie jest coś co się spotyka byle gdzie. Nie bez powodu jest to teren parku, prawnie chroniony z kilkoma rezerwatami przyrody!

Warta przepływa przez park bardzo charakterystycznym odcinkiem, tzw. Wielkim Łukiem, rzeźbiąc w podłożu głębokie przełomy: Przełom Działoszyński oraz Przełom Krzeczowski.

W obszarze parku zwłaszcza w rejonie Przełomu Działoszyńskiego, znaleźć można stare kamieniołomy powstałe w procesie pozyskiwania lokalnego naturalnego bogactwa, jakim jest zalegający tuż pod podłożem kamień wapienny. Przez lata eksploatacji powstało ich wiele. Stanowią dziś turystyczną atrakcję i doskonałe obiekty do prowadzenia zajęć dydaktycznych. Ukazują różne rodzaje wapieni, z których zbudowane jest skalne podłoże Parku. Łatwo w nich również znaleźć skamieniałości fauny mezozoicznych mórz, najczęściej amonity, małże, ślimaki, belemnity, jeżowce i gąbki.

Niezwykle cennym składnikiem przyrody Parku są tzw. jurajskie ostańce. Formy te, o bardzo starej genezie, zbudowane z twardych wapieni skalistych, eksponują się w krajobrazie w postaci charakterystycznych, kopulastych wzgórz. To głównie one nadają przyrodzie ZPK ten osobliwy charakter. Ostańce nie tylko żywią wapieniolubną faunę i florę, ale są również miejscem, gdzie koncentrują się zjawiska krasowe, czyli różnorodne formy geologiczne będące efektem rozpuszczania wapieni przez wodę, takie jak jaskinie krasowe, leje, żłobki, pola lapiazowe.

Największym ostańcem parku jest Góra Zelce, wznosząca się nad doliną Warty naprzeciwko wsi Bobrowniki. W 1974 roku na jej szczycie utworzono geologiczny rezerwat o nazwie Węże. Niezwykle efektowną formą krasu są źródła, tzw. wywierzyska, będące skoncentrowanymi wypływami na powierzchnię wód krążących w szczelinach wapiennych skał. W ZPK znajduje się ich prawdziwa różnorodność i obfitość - można powiedzieć, że Park słynie z krasowych źródeł.

Najbardziej znaną formą ochrony przyrody w Parku jest geologiczny rezerwat Węże. Obejmuje on powierzchnię 20,74 ha. Ochronie poddano najdalej na północ wysunięty fragment skalnego krajobrazu Jury Polskiej z rozległym systemem jaskiń krasowych, innymi licznymi formami krasu i cennymi stanowiskami paleontologicznymi. Znajdują się tu również najbogatsze w tej części Wyżyny Wieluńskiej stanowiska roślinności wapieniolubnej, w tym relikty muraw naskalnych, murawy kserotermiczne oraz zespół paproci szczelinowych.

Wyjątkowym rezerwatem, będącym również obszarem Natura 2000, jest Szachownica. Geologiczny rezerwat o powierzchni 12,70 ha chroni porośnięte żyzną buczyną wapienne wzgórze, Krzemienną Górę, z profilem geologicznym oraz wielkim systemem korytarzy. Jej wnętrze odsłania liczne formy i zjawiska obrazujące zarówno proces powstawania wapieni jak i genezę samej jaskini. W jej ścianach znaleźć można liczne skamieliny, nagromadzenia gąbek, struktury stromatolitowe oraz wiele innych geologicznych ciekawostek Dzisiejszy krajobraz Szachownicy to mozaika długich, wąskich naturalnych korytarzy krasowych oraz przestrzennych pieczar powstałych w procesie pozyskiwania kamienia wapiennego.

W okresie zimowym jaskinia nabiera dodatkowych, niezwykle atrakcyjnych i wartościowych wymiarów. Często tworzą się tu piękne lodowe nacieki, ale prawdziwą osobliwością tego miejsca są zimujące nietoperze. Pod tym względem Szachownica należy do obiektów wyjątkowych w skali kraju - jednym z kilku o podobnej wartości. Zimuje w niej do 10 gatunków nietoperzy, których liczebność w ostatnich latach często przekracza 2 tysiące osobników, a prowadzony systematycznie od wielu lat monitoring pozwolił na stwierdzenie wyraźnej tendencji wzrostowej liczebności nietoperzy zasiedlających Szachownicę w okresie zimowym.